Kunst in het Rijksmuseum: toegankelijk en gastvrij

geschreven door Sophie Nitert (Expeditie-2)

De kunst in het Rijksmuseum vond ik over het algemeen vrij indrukwekkend. Vooral de schilderijen waarbij de personen heel ‘echt’ op staan afgebeeld vond ik mooi. Er zaten ook kunstwerken tussen die ik niet interessant vond. Dit kwam vooral omdat het abstract was afgebeeld waardoor ik ze dus minder goed begreep. De meeste kunstwerken waren niet abstract en daarbij kon ik ook goed begrijpen wat het inhield. Voornamelijk de portretten waren duidelijk. Ook de teksten die naast de schilderijen verduidelijkten veel. Ik zag veel schilderijen waarbij er met eten werd gewerkt, een voorbeeld hiervan zag ik in een schilderij waarbij een bruiloft werd afgebeeld. De mensen die waren geschilderd leken allemaal erg vrolijk en schonken elkaar voedsel en drinken.

Ik vind persoonlijk dat kunst niet altijd iets hoeft te betekenen, als het maar mooi is. Wanneer er slechts een aantal lijntjes op papier staan, zie ik dit niet als kunst ook al zit er een betekenis achter. In het Rijksmuseum zijn verschillende zalen waarbij verschillende schilderijen en stromingen worden tentoongesteld. Persoonlijk spraken de schilderingen van Rembrandt van Rijn mij wel aan aangezien het duidelijk was wat er werd afgebeeld. Ook werd er op sommige schilderijen gespeeld met het licht wat ik ook mooi vond.

Kortom, de kunst in het Rijksmuseum vond ik vrij toegankelijk. Ik begreep de meeste schilderijen wel, met of zonder uitleg. Wat ik minder vond, waren de schilderijen waarbij geslachte mensen of dieren werden afgebeeld, hier kijk ik niet graag naar. Kunst is mooi als er duidelijk wat wordt afgebeeld en de mensen zo ‘echt’ mogelijk worden afgebeeld. Dat verwondert mij en dan denk ik: ‘Wauw! Wat knap dat ze vroeger zo mooi en echt en puur konden schilderen’. Dat vind ik mooi.

De Staalmeesters: verschillende geledingen bepalen samen de kwaliteitsstandaard

geschreven door Birgit Mulder (Expeditie-2)

De waardijns van het Amsterdamse lakenbereidersgilde, bekend als ‘De staalmeesters’, Rembrandt Harmensz. van Rijn, 1662 (Olieverf op doek)

 

De Staalmeesters: het college van staalmeesters (waardijns) van het Amsterdamse lakenbereidersgilde, bijeen rond een tafel waarop een Perzisch kleed ligt, op tafel het opengeslagen stalenboek. Voorgesteld zijn (van links naar rechts): Jacob van Loon (1595-1674), Volckert Jansz (1605/10-81), Willem van Doeyenburg (ca. 1616-87), de knecht Frans Hendricksz Bel (1629-1701), Aernout van der Mye (ca. 1625-81) en Jochem de Neve (1629-81). Rechts boven de haard een schilderij met een brandend baken.

 De mannen op het schilderij lijken verstoord door iets, ze kijken allemaal op terwijl er een nog aan het praten is en de ander het boek nog vast heeft. De mannen kijken vragend op. De mannen hebben een ontspannen open houding. Hun gezichten lijken open, ze kijken niet geërgerd of geïrriteerd op, ik zou zo bij ze aan tafel gaan zitten. Een van de mannen heeft zijn hoed af, de rest heeft de hoed nog op. Dat is wel minder gastvrij.

Het is niet duidelijk vanuit het schilderij zelf waarom deze mannen hier met hun zessen aan tafel zitten met een boek voor zich. Ze lijken wel met elkaar in bespreking. Deze wordt verstoord aangezien iedereen op kijkt. Ik begrijp het schilderij niet, al denk ik ook niet dat dit nodig is. Het gaat om de mannen om tafel zitten, hier schijnt ook licht het licht op. Na het lezen van het onderschrift wordt het duidelijk dat ze een boek met stalen voor zich hebben en wie het zijn. Aan de hand van deze informatie zul je kunnen achterhalen of deze mannen belangrijk waren. Wat echter de man rechts vast heeft blijft onduidelijk voor mij.

Ik vind niet dat kunst perse wat zeggen moet, ik vind dit gewoon een mooi schilderij. Ook mede door de techniek die gebruikt is, het subtiele licht dat op de mannen en de tafel valt. De mooie details van het kleed op tafel en het boek. Ook de gezichten zijn duidelijk uitgebeeld met daarbij hun haar. Daarentegen zijn hun kleren niet met veel details geschilderd, een mooi contrast vind ik. Als je zelf schildert weet je ook hoeveel tijd en moeite het kost om de details te schilderen, ook hierdoor waardeer ik het schilderij, mede denkend aan de tijd waarin het geschilderd is: 1662. De kunst legt zich niet uit naar mijn idee, maar dat vindt ik dus niet nodig. Ik vindt het alleen al mooi om er naar te kijken, welke technieken er gebruikt zijn, welke details er in gebracht zijn en hoe de het contrast in het schilderij is.

Na beter onderzoek op internet ben ik er achtergekomen dat het schilderij niet echt onder een bepaalde kunststroming te plaatsen is, dit staat ook niet vermeld bij het schilderij op rijksmuseum.nl. In de tijd dat Rembrandt van Rijn dit schilderij maakte,vertoonde zijn werk overeenkomsten met de Venetiaanse schilderkunst.

Het schilderij ‘De Staalmeesters’ symboliseert de Nederlandse handelsgeest en toont dat al in de Gouden Eeuw goed transactiemanagement voor voorspoed zorgde. De Staalmeesters zorgden voor kwaliteitscontrole in de lakenhandel. Door op het keurmerk van de Staalmeesters te vertrouwen behoefden kopers en verkopers van laken geen hoge kosten te maken door zelf bij iedere transactie de kwaliteit van de partij te bepalen en daarover te onderhandelen. Dit vermindert de transactiekosten en bevordert de handel. De Staalmeesters staan ook symbool voor het overleg in het poldermodel. In het college van Staalmeesters waren indertijd vrijwel alle religieuze stromingen vertegenwoordigd. Terecht werd toen al het belang van breed gedragen overeenstemming over één uniform keurmerk onderkend.